بورس کالا، بازاری سازمان‌یافته است که در آن کالاهایی مشخص، با روش‌هایی از پیش تعیین شده معامله می‌شوند. بورس کالا بازاری است که در آن کالا هایی به صورت خام و فرآوری نشده و یا کالاهای ساخته شده مانند خودرومعامله میشود.
در بورس کالای ایران همانند بورس اوراق بهادار، تعداد زیادی خریدار و فروشنده وجود دارد که بجای اوراق بهادار، کالا معامله می‌کنند. در این بازار معمولا کالاها و مواد خام تغییر شکل نیافته مثل زعفران، زیره، فلزات مختلف و… معامله می‌شوند.در حقیقت در این بازار تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان، کالای خود را عرضه می‌کنند و کالای مربوطه پس از بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری توسط کارشناسان بورس کالا، به خریداران در تاریخ های مشخص شده از قبل عرضه میشود.
نقطه عطف ورود تعداد زیادی از افراد به بورس کالا ازتاریخ 28/02/1401 یعنی زمانی که عرضه خودرو در گروه صنعتی بورس کالا آغاز شد.در حقیقت در 28/02/1401 اولین عرضه عمومی خودرو در بورس کالا با کارا تک کابین و بعد از آن در تاریخ 26/05/1401 با خورو سواری دیگنیتی بود، همچنین اولین عرضه ایران خودرو در تاریخ 06/06/1401 بود که در این نوبت تعداد 200 هایما S7 مشکی عرضه شد وسایپا نیز یکبار و در تاریخ 22/06/1401 صد عدد خودروشاهین را در بورس کالا عرضه نمود.
نحوه ورورد و دریافت کد بورس کالا
گام اول) ثبت نام در سجام
سامانه جامع اطلاعات مشتریان که به اختصار سجام نامیده میشود، توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و برای ارائه خدمات یکپارچه و فراگیر به فعالان بازار سرمایه ایجاد شده است، در حقیقت سجام سامانه‌ای است که برای جمع‌آوری و تجمیع سوابق معاملاتی سهامداران ایجاد شده و سهامداران به راحتی می‌توانند دارایی‌های خود را در این سامانه مشاهده و از سودهای دریافتی نیز اطلاع پیدا کنند.
در واقع اولین و تنها گام برای ورود به بازار بورس کالا این است که در سامانه سجام ثبت نام کنید، با این ثبت نام، شما یک بار اطلاعات خود را در سیستم ثبت می‌کنید که در نتیجه نیازی به ثبت اطلاعات تکراری در هر مرحله ورود به هر نوع نهاد مالی و یا حتی تغییر کارگزاری نیست. یکی از مزایای سامانه سجام این است که میتوان اطلاعاتی شامل اطلاعات بانکی و ارتباطی را به‌راحتی بصورت آنلاین ویرایش کرد که در نتیجه نیازی به مراجعه حضوری به دفاتر کارگزاری ندارد.
توجه: ثبت نام در سامانه سجام فقط یکبار نیاز است، پس درصورتیکه قبلا در سامانه سجام ثبت نام کرده‌اید و کد بورسی خود را دریافت کرده‌اید، دیگر نیازی به گذراندن مراحل فوق نبوده و کافیست بصورت مستقیم به مرحله ثبتنام در کارگزاری بروید.
برای ثبت نام در سامانه سجام می توانید به سایت سجام به آدرس اینترنتی sejam.ir مراجعه کرده و مراحل را مطابق با دستورالعمل بارگزاری شده در سایت تکمیل فرمایید.
گام دوم) ثبت نام در کارگزاری
در گام دوم، فرد متقاضی باید در یک کارگزاری ثبت نام کند. ثبت نام در کارگزاری باعث میشود که فرد راحتر به معاملات در بورس کالا بپردازد در نتیجه بعد از اینکه فرد در سایت سجام ثبت نام کرد باید به یکی از دو روش آنلاین یا حضوری در کارگزاری دلخواه خود ثبت نام و با افتتاح حساب و سپس اقدام به گرفتن کد آنلاین از بورس کالا شود.
همچنین با توجه به اینکه کارگزاران بورس بخش زیادی از اطلاعات مورد نیاز برای ثبت نام شما را از طریق سجام دریافت می‌کنند، برای دریافت کد معاملات فیزیکی بورس تنها به مدارک زیر نیاز خواهید داشت:
- تصویر امضا در زمینه سفید و واضح (اجباری)
- تصویر پشت و رو کارت ملی (اختیاری)
- تصویر صفحات اول، دوم و آخر شناسنامه (اختیاری)
- مجوز فعالیت (اختیاری)
- مدارک ثبت نام در سامانه امور مالیاتی (اختیاری)
- مدارک ثبت نام در سامانه جامع انبارها (اختیاری)
گام سوم) دریافت کد معاملاتی آنلاینِ بورس کالا
بعد از دریافت کد سجام در گام سوم، فرد متقاضی باید کد آنلاین مخصوص بورس کالا را دریافت کند. که این کد با کد معاملاتی بازار سهام فرق میکند و حتی افرادی که از قبل هم کد معاملاتی بازار سهام را دارند میبایست کد آنلاین بورس کالا را دریافت کنند.
جهت دریافت کد مذکور باید ابتدا وارد سامانه خرید آنلاین بورس کالا شوید که برای ورود به این سامانه و طی کردن مراحل ثبت نام میتوان از ویدیو آموزشی این سامانه استفاده کنید.
گام چهارم) افتتاح حساب وکالتی
در این گام فرد متقاضی باید یک حساب وکالتی داشته باشد؛ حساب وکالتی، در حقیقت یک نوع حساب بانکی است که برای واریز وجوه پیش‌پرداخت مشتری نزد یکی از بانک‌های منتخب افتتاح میشود. برای افتتاح حساب وکالتی با دریافت معرفی نامه بانک وهمچنین تکمیل آن، باید به یکی از شعب بانک موردنظر مراجعه و حساب وکالتی خود را باز کنید. در حقیقت حساب وکالتی، حسابی در اختیار بورس است که پیش از اولین خرید باید به حساب کارگزار خریدار متصل شده باشد. این حساب پیش از هر بار خرید جهت ثبت سفارش، لازم است به میزان تعیین شده توسط بورس کالا موجودی داشته باشد، که معمولا این مقدار برابر ۱۰٪ ارزش سفارش با قیمت پایه است.