صنعت لاستیک و پلاستیک
صنعت تایر به عنوان یکی از قطعات مهم در وسایل نقلیه با توجه به تولید انبوه آن در سطح جهان و نقش ضروری که در زندگی روزمره مردم بازی میکند، جایگاه شاخصی در اقتصاد جهانی دارد و جزء صنایع پایین دستی پتروشیمی نیز به حساب آورده میشود.
صنعت تایر از جمله صنایع ضروری در زنجیره ارزش صنعت خودروسازی و صنعت حمل و نقل جادهای به حساب میآید و از آنجا که بیش از ۶۰ درصد از مواد اولیه مصرفی در این صنعت را مشتقات نفتی تشکیل میدهند، برخورداری از منابع نفتی، ایران را به یکی از پر پتانسیلترین کشورها در صنعت تایرسازی تبدیل کرده است.
با تمام این موارد ذکر شده با اینکه بسیاری از زیرساختها برای توسعه این صنعت مهم وجود دارد اما تاکنون از ظرفیتهای قابل تحقق این صنعت برای جذب سرمایه گذاری های پایین دست نفت و پتروشیمی و تکمیل شدن زنجیره و در نهایت، بهره مندی از مزایای اقتصادی آن استفاده نشده است. به نحوی که که امروزه برخی کشورهای همسایه که از منابع نفتی ندارند، در صنعت تایرسازی از ایران سبقت گرفتهاند.
تحلیلهای انجام شده نشان میدهد که به دلیل تولید روز افزون وسایل نقلیه جادهای در سطح دنیا، تقاضا برای تایر وسایل نقلیه جادهای رو به افزایش است. در این بین بیشترین سهم تقاضا از بازار جهانی از آن آسیا است که 25% از سهم تقاضای جهانی مربوط به چین است.
عوامل موثر بر صنعت تایرسازی
در صنعت تایرسازی 4 ریسک عمده در فعالیت صنعت نقشآفرینی میکند.
بهای نفت
از آنجایی که در حدود 60% مواد تشکیل دهنده تایر، از مشتقات نفتی نشأت میگیرید، قیمت نفت نقش موثری بر بهای تمامشده این صنعت بازی میکند.
مراودات تجاری
مسئله تحریمها به شدت بر این صنعت تاثیرگذار است.، زیرا این صنعت از نظر فناوری 100% و از نظر ماشینآلات 85%و از نظر مواد اولیه 50% به سایر کشورها وابسته است.
واردات و شرایط اقتصادی
ورود لاستیکهای کمکیفیت که قیمت پایینتر نسبت به قیمتهای فروش مصولات صنایع داخلی سبب میشود محصولات شرکتهای داخلی در هنگام فروش دچار مشکل شوند. همچنین نرخ رشد اقتصادی نیز بر این صنعت اثرگذار است. این رشد اقتصادی به صورت مستقیم بر تقاضا اثر میگذارد.
نرخ تورم
از آنجایی که تقریباً نیمی از مواد اولیه برای تولید لاستیک وارداتی است، نرخ تورم و دلار بر این صنعت اثرگذار است. عمده ترین مواد مصرفی صنعت تولید لاستیک شامل کائوچوی طبیعی و مصنوعی، دوده، منسوج استخوان بندی تایر، روغن های پایه نفتی، سیم طوقه، اکسید روی، گوگرد، کربنات کلسیم و استیل کورد است. 75% هزینه نهایی تولید تایر صرف مواد اولیه میشود. تقریبا 50% اینه مواد در داخل و بقیه وارد می-گردد.
نحوه تولید
فرایند تولید شامل مخلوط کردن، نورد، اکستروژن، قطع کردن، ساخت طوقه، قالب گیری و پخت تشکیل شدهاست.
در فرایند ساخت تایرها، از مواد طبیعی، شیمیایی، و معدنی استفاده میشود که حیاتی ترین مواد تکیل دهنده عبارت اند از:
شرکتهای تولیدکننده تایر
در میان سهام شرکتهای تولیدکننده در ایران ایران تایر، ایران یاسا، کویر تایر، بارز، لاستیک یزد، آرتاویل تایر در بازار بورس و فرابوس معامله میشود.