صندوق ها بر اساس پارامتر هایی مانند نوع فعالیت، اندازه ، شرایط تقسیم سود ، ترکیب دارایی‌ها و در نتیجه میزان ریسک و بازده به انواع مختلفی تقسیم شده است. در بین صندوق های سرمایه گذاری، صندوق با درآمد ثابت، مختلط، سهامی و مبتنی بر سکه طلا، پرمخاطب‌ترین صندوق‌های بورس هستند.
در نمودار زیر انواع صندوق ها بر حسب تقسیم بندی های مختلف نشان داده شده که تقسیم بندی بر اساس موضوع صندوق متداول و رایج ترین نوع آن است.
صندوق سهامی
صندوق های سرمایه‌گذاری سهامی یا همان ETF ها در استراتژی سرمایه‌گذاری خود با یکدیگر متفاوت هستند و ممکن است محافظه‌کارانه، میانه‌رو یا تهاجمی باشند، در مجموع ریسک صندوق های سهامی از سایر صندوق ها بیشتر است و این موضوع بدلیل سرمایه گذاری عمده منابع مالی حاصل از فروش واحدهای این صندوق ها در سهام بازار سرمایه و مرتبط بودن بازدهی آن‌ها با شرایط کلی بازار است ، اما همین ریسک بیشتر باعث ایجاد سود بیشتر نیز خواهد شد و به عبارت دیگر کسانی در این نوع صندوق سرمایه گذاری میکنند که ریسک پذیری بالاتری دارند.
صندوق با درآمد ثابت
صندوق های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت یکی از انواع صندوق های سرمایه گذاری است که بازدهی معقول با حداقل ریسک ممکن را نصیب سرمایه‌گذاران خودش می‌کند. مدیران صندوق های سرمایه‌گذاری دارایی های صندوق را عمدتاً به خرید اوراق بهادار کم‌ریسک مثل اوراق مشارکت، اوراق اجاره و اوراق خزانه و… اختصاص می‌دهند تا بتوانند سود قابل قبولی برای سرمایه‌گذاران محقق کنند. در واقع در این نوع صندوق ها بازدهی ثابتی به سرمایه گذار وعده داده میشود و عموما هر ماه یا هر 3 ماه یکبار به او پرداخت میگردد.
صندوق مختلط
این صندوق ها طوری طراحی شده که حدود نیمی از دارایی این صندوق ها در اوراق با درآمد ثابت و نیم دیگر آن در سهام سرمایه گذاری میشود. بنابراین ریسک و بازدهی صندوق های مختلط یک مقدار متوسط است و بین صندوق های با درآمد ثابت و سهامی قرار می‌گیرد. همچنین این صندوق ها مزایای سهام و اوراق درآمد ثابت را توأمان با هم دارند. بدان معنی که پتانسیل کسب بازدهی بالاتر را به‌وسیله سهام و نوسانات قیمتی کمتر را به‌وسیله اوراق با درآمد ثابت فراهم میکنند.
صندوق مبتنی بر طلا
عمده دارایی این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلا که در بازار سرمایه معامله می شود، تخصیص پیدا می‌کند. بازدهی صندوق های سرمایه گذاری طلا تقریبا مشابه بازدهی طلا و سکه طلا بوده و ریسک سرمایه گذاری در آن‌ها بالاست.
صندوق شاخصی
صندوق‌های شاخصی با هدف پیروی از یک شاخص مبنا ایجاد میشوند. به همین دلیل می‌توان گفت که نوساناتی شبیه به آن شاخص خواهند داشت. این شاخص می‌تواند شاخص کل بورس یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار سرمایه باشد. این صندوق‌ها از ریسک مدیریت بسیار کم برخوردار هستند و هزینه‌های مدیریتی آنان کم است.
صندوق نیکوکاری
صندوق‌های نیکوکاری یکی از شیوه‌های نیکوکارانه هستند که در آن‌ها ضمن حفظ اصل سرمایه، به سرمایه‌گذاری مولد می‌انجامد و به توسعه بازار سرمایه و بازار کسب و کار در جامعه کمک می‌کند. عواید این صندوق‌ها به صورت هدفمند صرف نیازمندان واقعی جامعه میشود.
صندوق بازارگردانی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازارگردانی به‌منظور خرید و فروش اوراق بهادار با در نظر داشتن تعهدات بازارگردانی آن اوراق، مطابق با امیدنامه صندوق به‌وجود آمدند. هدف بازارگردان متعادل نگه‌داشتن سهم است و از به‌وجود آمدن صف‌های خرید و فروش جلوگیری می‌کند تا قیمت سهم را به سمت قیمت ذاتی سهم سوق دهد.
صندوق صندوق‌ها
این صندوق‌ها نوعی سرمایه‌گذاری مشاع هستند که به‌جای سرمایه‌گذاری در سهام، در ترکیبی از صندوق‌های سهامی، درآمد ثابت و صندوق‌های ETF سرمایه‌گذاری میکنند. به بیان دیگر خرید واحدهای یک صندوق سرمایه‌گذاری در صندوق، همانند سرمایه‌گذاری در چند صندوق در یک زمان است که ضمن پایین آوردن ریسک، امکان کسب بازدهی مناسب را نیز برای سرمایه‌گذار فراهم می‌کند.
صندوق تامین مالی
صندوق‌های تامین مالی به‌منظور انجام پروژه مورد نظر خود در چارچوب اساسنامه و با رعایت مقررات، یک شرکت سهامی خاص به نام «شرکت پروژه» تأسیس می‌کند که آن شرکت، پس از تکمیل و آغاز مرحله بهره‌برداری تبدیل به یک شرکت سهامی عام شده و در بورس یا بازار خارج از بورس پذیرش و قابل معامله میشود.
تقسیم بندی صندوق ها از نظر قابل معامله بودن و نبودن
از نظر قابلیت معامله صندوق های سرمایه گذاری به قابل معامله و غیر قابل معامله تقسیم میشوند ، خرید واحدهای صندوق غیر قابل معامله مستلزم حضور در محل شعب صندوق است و در همانجاست که واحد ها صادر و باطل میگردد ، اما در مورد صندوق های قابل معامله بورسی (ETF) ، واحد های آن مانند سهام شرکت ها در بورس بصورت آنلاین و بدون نیاز به مراجعه به شعب صندوق معامله می شود، نمودار زیر نحوه سرمایه گذاری در صندوق ها و مراحل مربوط به آن را تشریح نموده است.
