انواع ابزارهای فیبوناچی در بازارهای مالی، روشی برای تحلیل بازگشت با ادامه روند می‌باشند. از منظری،ترازهای فیبوناچی درواقع نقاط حمایت و مقاومت می‌باشند که با ابزارها و روشهای گوناگون رسم می‌شوند.
این سطح بازگشت برخلاف حمایت و مقاومت های قبلی که تنها قیمتی خاص را نقطه حساس تلقی می‌کردند می‌توانند قیمتی خاص منحنی روی نمودار خطی مودب یا زمان خاصی رانقطه حساس حمایت یا مقاومت تعریف کنند .
سطوح فیبوناچی بازگشتی (Retracements Fibonacci)
سطوح فیبوناچی یکی از ابزارهای رایج در تحلیل تکنیکال محسوب می‌شوند. معامله‌گران اغلب از سطوح فیبوناچی برای پیش‌بینی زمان احتمالی بازگشت قیمت‌ها و تخمین هدف‌های قیمتی استفاده می‌کنند. به همین دلیل، سطوح فیبوناچی معمولاً بعد از یک افزایش یا کاهش قابل توجه قیمت‌ها ترسیم می‌شوند.
بازار پس از هرحرکت قوی و قبل از ادامه حرکت بازگشت می‌کنند به عبارت دیگر بازار ممکن است تا بخشی از حرکت خود را بازگشت نماید و آنگاه به حرکت قبلی خود دریک جهت خاص ادامه دهد.
با نزدیک شدن قیمت‌ها به این سطوح، احتمال تغییر جهت بازار افزایش می‌یابد و از همین رو به این سطوح ”نواحی هشدار“ گفته می‌شود. رایج‌ترین سطوح فیبوناچی:
- 2%
- 8%
که به اختصار ۳۸ و ۶۲ درصد نامیده می‌شوند. سطح ۵۰ درصد در سطوح فیبوناچی رسم می‌شود اما جز و دنباله فیبوناچی نیست بلکه از تئوری معروف ”داو“ استنتاج شده است. بر اساس این تئوری، قیمت‌ها معمولاً ۵۰ درصد افزایش یا کاهش خود را در مسیر معکوس اصلاح می‌کنند.
سطوح اصلاح قیمت‌ها در روند صعودی
در یک روند صعودی، معامله‌گران انتظار دارند تا قیمت‌ها بعد از یک افزایش قابل توجه اصطلاحاً ”اصلاح“ شده و سپس به روند افزایش خود ادامه دهند (نمودار زیر). برای تعیین روند اصلاح قیمت‌ها در یک روند صعودی می‌بایست سطوح فیبوناچی را میان یک کف (نقطهA) و یک قله (نقطهB) ترسیم نمود.
در نمودار زیر، قیمت سهم ابتدا تا نقطه B بالا رفته، سپس تا سطح 61.8 درصد اصلاح شده، و بعد از آن دوباره رو به افزایش گذاشته است (سیگنال خرید در نقطهC)
سطوح اصلاح قیمت‌ها در روند نزولی
در یک روند نزولی، معامله‌گران انتظار دارند تا قیمت‌ها بعد از یک کاهش قابل توجه اصطلاحا ”اصلاح“ شده و سپس به روند نزولی خود ادامه دهند (نمودار زیر). برای تعیین روند اصلاح قیمت‌ها در یک روند نزولی می‌بایست سطوح فیبوناچی را میان یک قله (نقطه A) و یک کف (نقطه B) ترسیم نمود.
در نمودار زیر، قیمت سهم ابتدا تا نقطه B کاهش یافته، سپس تا سطح 61.8 درصد اصلاح شده، و بعد از آن دوباره رو به کاھش گذاشته است (سیگنال فروش در نقطهC)
تفاوت سطوح مختلف فیبوناچی
به طور کلی، در یک روند اصلاحی هرچه قیمت‌ها در سطوح فیبوناچی بیشتر پیش می‌رود (به درصدهای بالاتر نزدیک می‌شود) احتمال بازگشت قیمت‌ها نیز بیشتر می‌شود.
برای مثال، هنگامی که قیمت یک سهم نزدیک سطح 61.8 درصد قرار دارد احتمال بازگشت قیمت‌ها (تغییر جهت قیمت) بیشتر از زمانی است که قیمت هنوز نزدیک سطح ۳۸ درصد قرار داشت.
فیبوناچی بازگشتی خارجی (Fibonacci Extension)
همانگونه که درفیبوناچی Ret گفته شد زمانی که بازار در روندی خاص حرکت می‌کنددر بازه‌هایی تمایل به بازگشت و تصحیح نسبت به قیمت‌های قبلی دارد و آنگاه روند غالب خودرا مجدداً آغاز می‌کند.
این امر در فیبوناچی Extension نیز صادق است لیکن به جای آنکه این تصحیح تا بخشی از روند اولیه اتفاق بیافتد (فیبوناچی بازگشتی) تاکل حرکت و حتی اندکی بیشتر از آن اتفاق می‌افتد و آنگاه حرکت اصلی روند مجدداً درهمان سمت آغاز می‌شود.
درواقع قیمت در زمان تصحیح حرکت خود از نقطه کف (روند صعودی) و سقف (روند نزولی) خودفراتر می‌رود. براین اساس فیبوناچی Ext ابزاری است که نقاط بازگشت بیش از ۱۰۰ درصد هر موج را برای هدف‌های قیمتی جلوتر پیش‌بینی می‌کند.
بازار پس از یک موج صعودی یا نزولی در ترازهای فیبوناچی EXT مانند 127.2 و 161.8 و 261.8 و به ندرت 423.6 درصد و درصدهای محاسبتی بالاتر می‌تواند بازگشت داشته باشد یکی از کاربردهای رایج ”فیبوناچی بازگشتی خارجی“ مربوط به زمان‌هایی است که روند قیمت‌ها تغییر کرده است.
در این مواقع مهمترین سوال این است که روند جدید تا چه زمانی ادامه خواهد یافت؟ یا اصطلاحاً هدف بعدی قیمت سهم یا شاخص کجاست؟ در ادامه با بررسی نمودار قیمت سهم فولاد مبارکه نحوه استفاده از فیبوناچی بازگشتی خارجی را توضیح می‌دهیم.
در این نمودار سطوح اصلی فیبوناچی ( صفر تا ۱۰۰ درصد) در فاصله قله قیمتی A و کف قیمتی B رسم شده‌اند. در اینجا فرض این بوده که بعد از یک افت قابل توجه قیمت (بین A و B) می‌توان انتظار اصلاح قیمت‌ها را داشت.
در این نمودار اصلاح قیمت‌ها با رسیدن قیمت به سطح 61.8 درصد آغاز شده (نقطه C) اما بعد از مدتی روند نزولی قیمت‌ها تغییر کرده و یک دوره از صعود قیمت فولاد مبارکه آغاز شده است.
سیگنال تغییر روند
شکسته شدن سطوح اصلاح قیمت در خلاف روند کنونی نشانه‌ای از احتمال تغییر روند قیمت‌ها محسوب می‌شود. در این مثال، فشار تقاضا به حدی افزایش یافته که نمودار قیمت در نقطه D از سطح ۱۰۰ درصد فیبوناچی عبور کرده است (سیگنال تغییر روند). در اینجا فرض معامله‌گر این است که روند نزولی قبلی دیگر اعتبار ندارد.
تعیین هدف قیمتی
اکنون سوال معامله‌گر این است که هدف قیمتی این سهم کجاست؟ در اینجا می‌توان از سطوح بعدی فیبوناچی کمک گرفت. معمولاً دو سطح 161.8 درصد و 261.8 درصد در میان معامله‌گران متداول است. در مورد تغییرات قیمت فولاد مبارکه، قیمت‌ها با رسیدن به این سطوح عکس‌العمل نشان داده‌اند.
سطح 161.8 درصد در نقطه E نقش مقاومت را داشته (اولین هدف قیمت) و بعد از شکسته شدن تبدیل به حمایت سهم شده است (نقطه F و نقطهI) سطح 261.8 درصد نقش یک مقاومت قوی را ایفا کرده (دومین هدف قیمت) به طوری که قیمت‌ها از عبور از این سطح ناتوان بوده‌اند (نقاط G و H)